Diabetes Mellitus type 1 en 2, Ouderdomssuiker of Suikerziekte

Veel mensen hebben wel gehoord van suikerziekte of diabetes om dan de juiste keuzes te maken is het goed ook een diëtist te raadplegen. Als diëtist ben ik gespecialiseerd in het geven van voedingsadvies bij diabetes type 1 en 2.

Op deze pagina lees je meer over:

–  Wat is Diabetes Mellitus?
–  Wat kan de diëtist voor mij betekenen?
–  Welke vorm van Diabetes zijn er?
–  De toekomstverwachting: incidentie en prevalentie

In deze video: wat ik als diëtist kan doen bij diabetes

Wat is Diabetes Mellitus eigenlijk?

Diabetes mellitus afgekort tot DMI en DMII is ook bekend als ouderdomssuiker of suikerziekte. Er zijn twee belangrijke vormen: Diabetes Mellitus type 1 en Diabetes Mellitus type 2. In beide gevallen zal glucose niet of niet goed opgenomen door de lichaamscellen. Er ontstaat een overschot aan glucose wat via de nieren wordt uitgescheiden. Diabetes mellitus betekent letterlijk ‘honingzoete doorstroming’ omdat de urine zoet is door de glucose met de urine mee komt.

Als je gezond bent en een gezond functioneren alvleesklier (pancreas) hebt gaat het als volgt:

Voeding  glucose ↑  insuline ↑  glucose ↓

Via ons eten wordt voeding in ons spijsverteringsstelsel afgebroken tot bruikbare voedingsstoffen zoals glucose. Deze belangrijke voedingsstof glucose heeft ook invloed op de bloedsuikerspiegel. Het lichaam reageert op glucose door een signaal af te geven aan de Alvleesklier/ Pancreas die dan overgaat tot de productie van insuline wat zorgt voor een stijging van de insulinespiegel. Uiteindelijk daalt de glucosespiegel weer tot het normale niveau. 

Wat kan de diëtist voor mij betekenen?

De diëtist vervult bij diabetes en pre-diabetes een centrale rol in de voedingszorg. Dit bestaat voor een groot deel uit kennis en uitleg over de relatie tussen voeding en bloedglucosewaardes. Het belangrijkste uitgangspunt hierbij is het adviseren en het ondersteunen van een gezond en volwaardig voedingspatroon. Tijdens de intake zullen er doelen gekozen vastgesteld die tijdens de behandeling het uitgangspunt vormen. Een onderdeel van de behandeling is het registreren van gewicht en gewichtsschommelingen om gezondheidsrisico’s te beperken. Verder heeft de diëtist regelmatig overleg met praktijkondersteuner, diabetesverpleegkundige en/of de huisarts om een optimale behandeling te realiseren.

Aandacht voor je persoonlijke situatie

De behandeling bestaat deels uit Voedingstherapie aangepast aan jouw wensen en behoeften (budget, religie, cultuur, overtuiging, kennis). Uitgangspunt hierbij zijn bijzondere situaties zoals werk, ramadan en vakantie. Verder is er ook ruimte voor praktische vaardigheden zoals een juiste verdeling van maaltijden, het maken van gezonde keuzes en het aanpassen en aankleden van de maaltijden zelf.
Ook uitleg over wat laboratoriumuitslagen betekenen en zelf gemeten glucosewaarden behoort tot de vaste onderdelen van de behandeling net als het opsporen en uit de weg ruimen van barrières die het afgesproken voedingsgedrag in de weg staan. Als er de noodzaak is van intensieve insulinetherapie dan zal je leren dit af te stemmen afstemmen op koolhydraatinname, activiteiten en het eventueel alcohol inname.

Welke vormen van Diabetes zijn er?

diabetes mellitus type 1

Diabetes mellitus type 1 is een auto-immuunziekte die ontstaat doordat het lichaam geen insuline meer aanmaakt. Het disfunctioneren van de bètacellen van de eilandjes van Langerhans zorgt voor het ontstaat van een absoluut tekort aan insuline. Deze vorm ontstaat meestal tussen het 10e en 30e levensjaar en komt bij 15% van alle mensen met diabetes voor.

In onze alvleesklier of pancreas bevinden zich groepjes cellen, de eilandjes van Langerhans. In het midden van de eilandjes van Langerhans bevinden zich de β-cellen. Deze reageren op het glucosegehalte in het bloed. Hoe hoger het glucosegehalte, hoe meer zij het hormoon insuline afgeven. Als deze bètacellen door de auto-immuunziekte niet meer in staat zijn insuline te produceren ontstaat er een overdaad aan glucose die alleen via de nieren het lichaam verlaat.

diabetes mellitus type 2

Deze vorm van diabetes stond voorheen vooral bekend als ouderdomssuiker of suikerziekte. Bij deze vorm van Diabetes is er sprake van een verminderde gevoeligheid voor insuline vaak in combinatie met een vertraagde of verminderde insulineproductie en/of -afgifte door de alvleesklier. Als reactie van het lichaam groeien de eilandjes van Langerhans aanvankelijk uit om het tekort op te vangen. Doordat er meer bètacellen komen kan de insulineproductie in eerste instantie stijgen (hyperinsulinemie). Na verloop van tijd neemt de omvang van de eilandjes geleidelijk aan af waardoor minder insuline-aanmaak plaatsvind. Dit resulteert op den duur tot verhoogde glucosegehaltes in het bloed.

Herkennen van diabetes

Aanvankelijk hebben mensen met diabetes type 2 vaak weinig tot geen verschijnselen van diabetes en lopen soms velen jaren door voordat de huisarts dit vaststelt. In de tijd voordat je daadwerkelijk diabetes ontwikkeld heb je veelal te maken met verhoogde bloedsuikerwaarden. Dit heeft te maken met een ‘gestoorde nuchtere glucosewaarden’ (Impaired Glucose Tolerance of IGT) wat inhoudt dat de bloedsuikerwaarden hoger zijn dan normaal maar nog niet zo hoog dat er sprake is van diabetes mellitus. het leren herkennen van signalen is dan belangrijk. 

Op dit moment zijn er wereldwijd 415 miljoen mensen met diabetes (International Diabetes Federation (IDF)) wat naar verwachting zal stijgen naar 642 miljoen in het jaar 2040.

diabetes mellitus type 3c

Wanneer de alvleesklier beschadigd is door bijvoorbeeld een ontsteking (pancreatitis) of een operatie, kun je diabetes krijgen een vorm ook wel bekend als diabetes type 3c. Zwangerschapsdiabetes is een tijdelijke soort diabetes, die meteen over gaat na de bevalling. Vrouwen kunnen het krijgen vanaf de 24e week van de zwangerschap. Het medische woord voor zwangerschapsdiabetes is diabetes gravidarum.

toekomstverwachting: incidentie en prevalentie

Door de toegenomen welvaart, het groeiende probleem van obesitas en het stijgend aantal ouderen verwacht men dat het percentage diabetespatiënten in de toekomst nog verder toenemen. Ook de incidentie en prevalentie van diabetes type 1 zullen toenemen.

Het Rijksdienst RIVM laat op haar webpagina zien dat men schatte dat er in 2017 het aantal van 1.135.100 mensen met diabetes bekend was bij de huisarts (jaarprevalentie). Dat waren 592.500 mannen en 542.500 vrouwen (69,7 per 1.000 mannen en 62,9 per 1.000 vrouwen). In bijna alle leeftijdsgroepen komt bij mannen vaker diabetes voor dan bij vrouwen. De jaarprevalentie betreft alle mensen die ergens in het jaar 2017 bekend waren bij de huisarts met diabetes. Deze mensen hoeven niet allemaal in 2017 contact te hebben gehad met de huisarts voor diabetes.

Opleidingsniveau en diabetes

Als het opleidingsniveau stijgt neemt het percentage mensen met diabetes af zo heeft 3,4 % van de Nederlandse bevolking met een HBO/WO-opleiding versus 9,5 % van alle Nederlanders met een afgeronde lagere schoolopleiding. Ook bij het aantal mensen die wel diabetes hebben maar niet gediagnostiseerd zijn is bij de groep Nederlanders met alleen afgeronde lagere schoolopleiding veel groter dan bij de Hbo / Wo groep respectievelijk: 3,6 tegen 1,1 procent.

Studies tonen aan dat de prevalentie van diabetes mellitus hoger is bij allochtonen dan bij autochtonen. Zo is de prevalentie van diabetes mellitus bij personen van Turkse, Marokkaanse en Surinaamse afkomst twee tot drie keer hoger dan onder de autochtone bevolking. De prevalentie is hoger onder allochtone vrouwen dan onder allochtone mannen en diabetes ontstaat bij de allochtone bevolking op jongere leeftijd dan bij de autochtone bevolking.

Heb je naar aanleiding van wat je hier leest nog vragen? Neem gerust contact op via 06-471047617 of e-mail.